De betrokkenheid van onderhoud in verschillende fasen van een project

Het is altijd verrassend om bij het aanbreken van de 21e eeuw vast te stellen dat de meeste managers een retrograde visie hebben op onderhoud in de algemene organisatie van hun industrieterrein. De onderhoudsafdeling, in de breedste zin van het woord, wordt immers nog te vaak gezien als de brandweerman van de afdeling, of zelfs als een generator van OPEX waarvan de enige toegevoegde waarde erin bestaat de activa functioneel en beschikbaar voor productie te houden.

Indien de onderhoudsafdeling echter van bij het begin betrokken wordt bij de verschillende fasen van een wijzigingsproject of een nieuw project, kan zij een reële toegevoegde waarde leveren en op lange termijn waarde genereren binnen de onderneming.

De uitvoering van een project kan in verschillende fasen worden verdeeld: De uitdrukking van de behoefte, de studie- en ontwerpfase, de aankoop- en fabricagefase, de proeven, de exploitatiefase en tenslotte de ontmanteling.

In de meeste gevallen komt de behoefte tot uiting in de produktie en is zij het gevolg van een wijziging van de markt en van de verwachtingen van de klanten (wijziging van het produktassortiment, de formaten, de hoeveelheden, de kwaliteit, enz.) De onderhoudsdienst kan ook de bron zijn van een verzoek tot wijziging of vernieuwing van activa: wijzigingen in normen of voorschriften (wijzigingen in milieunormen, energie-efficiëntie, veiligheidsvoorschriften, enz.) Het is de plicht van de onderneming ervoor te zorgen dat haar activa in goede staat worden gehouden en dat zij niet worden gebruikt ten nadele van het milieu).
Het onderhoud heeft immers tot taak de directe kosten in verband met de exploitatie van een goed te beheren en te beheersen en, wanneer deze kosten uit de hand lopen of afwijken van de norm, moeten de nodige maatregelen worden genomen en moet de vervanging van het goed worden overwogen.

De studie- en ontwerpfase is naar mijn mening een essentiële fase waarin de onderhoudsdienst, via zijn bureau voor methoden en betrouwbaarheid, een onmiskenbare toegevoegde waarde kan leveren tijdens de uitvoering van een nieuw of gewijzigd project. Inderdaad, door de aspecten van onderhoudbaarheid (snelheid van vervanging van slijtageonderdelen, toegankelijkheid van onderhoudbare onderdelen, veiligheid van materieel en mensen, enz.), de harmonisatie en standaardisatie van onderhoudbare onderdelen (keuze van reeds op de bouwplaats gebruikte onderdelen om het aantal opgeslagen reserveonderdelen te beperken, opleggen van de te gebruiken soorten smeermiddelen, opleiding van personeel, opstellen van nieuwe werkinstructies, enz.) Door in een vroeg stadium rekening te houden met de te installeren sensoren en de bruikbare informatie die beschikbaar is in de PLC's en andere controlesystemen, zal het mogelijk zijn om, zodra de machine industrieel in gebruik is genomen, een reeks parameters te registreren die nodig zijn voor de berekening van de algemene prestaties van de machine (KPI), maar ook om het begrip intelligente triggers in te voeren die, wanneer zij naar het CMMS worden gezonden, het mogelijk zullen maken om onderhoudsacties in gang te zetten op basis van vooraf vastgestelde drempelwaarden (bedrijfsurentellers, grenswaarden van trillingsniveaus, trigger points op basis van de meting van technische en functionele parameters). De investering die wordt gedaan bij de installatie van deze extra sensoren zal in de loop van de tijd snel worden afgeschreven dankzij de potentiële winst die wordt gegenereerd door onderhoud dat op verstandige wijze in gang wordt gezet, in plaats van op een arbitraire, kalendergebaseerde manier waarbij de ondernomen acties ofwel voortijdig ofwel laattijdig zijn.

Tijdens de aankoop- en fabricagefase moet het betrouwbaarheidsonderzoek worden uitgevoerd (functionele boom, macro- en microkritischheidsniveau, onderhoudsstrategie, ontwikkeling van plannen voor preventief onderhoud, zorgvuldige keuze van te codificeren en op te slaan kritieke reserveonderdelen, opstelling van controlelijsten en werkinstructies, codificatie van operationele technische documentatie, codering van onderhoudsplannen in het CMMS, enz.) Het doel is met preventief en correctief onderhoud te kunnen beginnen zodra het activum industrieel in gebruik wordt genomen. Er zij op gewezen dat dit in bepaalde industriesectoren wettelijk verplicht is en geen optie. De ontwikkeling van het onderhoudsplan maakt het ook mogelijk de totale kosten van onderhoudsinterventies te ramen over de levensduur van de apparatuur. Deze gecontroleerde aanpak van de kosten op lange termijn biedt een duidelijke visie op de budgetten die moeten worden uitgetrokken voor de exploitatie van het activum, vanaf de ingebruikneming tot de ontmanteling ervan (Life Cycle Management Plan).

De testfasen (FAT in de werkplaats en SAT ter plaatse) zullen de onderhoudsdienst in staat stellen zich ervan te vergewissen dat de tijdens de ontwerpfase gedane verzoeken in aanmerking zijn genomen en aan de behoeften voldoen.

Tijdens de tests ter plaatse (koud of warm) is het belangrijk dat de onderhoudsmonteur de functionele parameters van het goed meet: meting van de aanloopstroom, snelheid van de bewegingen, geluids- en trillingsniveaus van draaiende machines, enz. Deze eerste handtekeningen zullen, eenmaal geïntegreerd in een trend, het mogelijk maken referentiepunten te verkrijgen die kunnen worden vergeleken met identieke metingen, uitgevoerd onder dezelfde omstandigheden en getimed door het onderhoudsplan. De afwijking van deze metingen in de tijd zal het mogelijk maken om op basis van concrete waarden de mate van degradatie van het goed in de tijd te schatten. Daarom is het belangrijk na te denken over wat moet worden gemeten en hoe dit moet worden gemeten. De extra sensoren die tijdens de ontwerpfase op verzoek van het onderhoud worden aangebracht, zullen een hele reeks relevante metingen mogelijk maken die het mogelijk zullen maken objectief en proactief voorwaardelijk onderhoud toe te passen in plaats van subjectief en afwachtend. Het is nodig om te controleren en niet om te lijden. Het is ook in dit stadium dat de specifieke instrumenten die nodig zijn voor de verschillende interventies (preventief of correctief) zullen worden geïdentificeerd en geleverd. Afhankelijk van de kosten van de totale investering (uitrusting, opleiding, enz.) zal de mogelijkheid om bepaalde specialiteiten uit te besteden ter discussie worden gesteld.

De industriële inbedrijfstellingsfase (ICP) stelt het onderhoudspersoneel en de operators in staat zich vertrouwd te maken met de functies van de machine en het beheer ervan in de productie. Tijdens deze fase is de onderhoudsdienst verantwoordelijk voor het opstellen van de veiligheidsinstructies van de installatie (procedures voor consignatie en energieneutrale verificatie), de methodologieën en instructies voor de gereedschapswissel, maar vooral voor het opstellen van de controlelijsten voor de dagelijkse controle (controle van de machine bij elke wijziging van de opstelling) en de controlelijsten voor de herstart van het gereedschap na een (al dan niet geplande) stopzetting van de operatie. Met deze aanpak kan het gereedschap schoon, snel en op een doordachte en gecontroleerde manier opnieuw worden opgestart. Sommige basisonderhoudswerkzaamheden (visuele inspectie, reiniging, smering) kunnen, mits uitgelegd, gedocumenteerd en onder toezicht van het onderhoud, worden uitgevoerd door productie-operatoren (TPM). Deze betrokkenheid van de productie bij het onderhoud op het eerste niveau maakt het in het algemeen mogelijk de productie-operatoren verantwoordelijk te stellen voor het op verantwoorde wijze gebruiken en bedienen van hun arbeidsmiddelen.

Zodra de exploitatiefase is begonnen, wordt het preventieve onderhoudsplan opgestart. De doeltreffendheid van het ingevoerde onderhoudsplan zal voortdurend worden gemeten via de verwerking van de permanente betrouwbaarheids- (MTBF-MTTR) en productiviteits- (TRG) KPI's die zijn ingevoerd. Het is van essentieel belang te bedenken dat het zonder referentiewaarden en bijbehorende metingen moeilijk, zo niet onmogelijk is om een installatie te besturen. Root Cause Analysis (RCA) is ook een krachtig instrument dat ter beschikking staat van het bureau voor methoden en betrouwbaarheid. De verschillende methodologieën waarover de betrouwbaarheidsspecialisten beschikken, stellen hen in staat de problemen bij de bron aan te pakken, via een historiek van gebeurtenissen en storingen, ten einde ongeplande stilleggingen, onderproduktie en kwaliteitsproblemen definitief te elimineren, maar ook om de doeltreffendheid en de doelmatigheid van de onderhoudsinterventies zelf op een pragmatische manier te meten. De rol van het bureau voor methodes tijdens de exploitatiefase bestaat er ook in het oorspronkelijke onderhoudsplan regelmatig en periodiek te herzien om het voortdurend te verbeteren en het te doen evolueren op basis van geregistreerde gebeurtenissen en incidenten. Bij onderhoud is niets in steen gebeiteld en moeten de uitgevoerde acties en hun effect op de beschikbaarheid, betrouwbaarheid en rentabiliteit van de activa voortdurend in vraag worden gesteld. Het concept van voortdurende verbetering (PDCA) is de drijvende kracht achter een gecontroleerd onderhoud dat is aangepast aan de veranderende bedrijfsomstandigheden en het steeds veranderende economische klimaat.

Wanneer de prestaties van een activum onomkeerbaar verslechteren, moet de optie van buitengebruikstelling of vernieuwing worden overwogen. Ook hier zal onderhoud objectieve gegevens kunnen verschaffen, gebaseerd op een gekwantificeerde en beredeneerde risicostudie, die het mogelijk moet maken de optimale keuze te maken.

Samenvattend kan een visie en betrokkenheid van het onderhoud, in alle stadia van een project, het in één keer goed doen en een echte bron van winst voor de onderneming zijn, op voorwaarde dat een langetermijnbeleid en -visie door het management worden aangemoedigd. De tijd dat productie, onderhoud, veiligheid en financiën afzonderlijke entiteiten waren, elk met zijn eigen navelstaarderige positie, is voorbij. Een globale visie op efficiëntie en een synergetische betrokkenheid van de verschillende actoren binnen de onderneming moeten uiteindelijk leiden tot betere winsten en intelligente kostenbeheersing. Onderhoud is een van de hoofdrolspelers in dit wereldwijde proces.

Pascal Leblanc
Senior Project Manager
Engie Fabricom