LOTO en LOTOTO: Een gids voor veilig energiebeheer

Lock Out, Tag Out (LOTO) en Lock Out, Tag Out, Try Out (LOTOTO) zijn essentiële veiligheidsprocedures binnen de industrie om je te beschermen tegen gevaren van onverwachte energievrijgave. Hoewel de termen vaak door elkaar worden gebruikt, zijn er duidelijke verschillen tussen beide concepten die bepalend zijn voor de effectiviteit van je veiligheidsbeleid.

In dit artikel bespreken we het verschil tussen LOTO en LOTOTO, de voordelen van beide methoden, wat wettelijk verplicht is en hoe je de juiste aanpak kiest voor jouw organisatie.

Het verschil tussen LOTO en LOTOTO

LOTO staat voor Lock Out, Tag Out. Het is een procedure waarbij energiebronnen van machines of apparatuur fysiek worden afgesloten (Lock Out) en voorzien van duidelijke waarschuwingstags (Tag Out). Dit proces is bedoeld om te voorkomen dat machines per ongeluk worden ingeschakeld tijdens onderhoudswerkzaamheden.

Belangrijke kenmerken van LOTO:

  • Lock Out: Het plaatsen van fysieke sloten op schakelaars, kleppen of andere energie-isolatiepunten.
  • Tag Out: Het aanbrengen van een label dat waarschuwt dat de energiebron niet mag worden ingeschakeld.

LOTO richt zich primair op het isoleren van energiebronnen, maar biedt geen directe controle of validatie dat de isolatie effectief is.

Lock Out Tag Out

LOTOTO bouwt voort op het LOTO-proces door een cruciale extra stap toe te voegen: Try Out. Dit houdt in dat, na het isoleren van de energiebron, wordt gecontroleerd of de machine daadwerkelijk volledig is uitgeschakeld en veiliggesteld. Dit extra controleproces maakt LOTOTO een meer robuuste en veilige methode, vooral in complexe omgevingen waar meerdere energiebronnen aanwezig zijn of waar de risico’s hoger zijn.

Waarom kiezen voor LOTOTO?

Hoewel LOTO al een sterke basis biedt voor veiligheid, is LOTOTO in veel situaties de betere keuze. Hier zijn enkele redenen waarom:

1. Bevestiging van veiligheid

LOTO kan er ten onrechte van uitgaan dat een afgesloten energiebron automatisch veilig is. Door een Try Out toe te voegen, elimineer je deze onzekerheid en bevestig je dat het systeem daadwerkelijk is uitgeschakeld.

2. Complexe energiebronnen

In moderne industriële installaties hebben machines vaak meerdere energiebronnen (elektrisch, hydraulisch, pneumatisch). Een Try Out helpt om zeker te zijn dat al deze energiebronnen effectief zijn geïsoleerd.

3. Naleving van hogere veiligheidsnormen

Steeds meer regelgeving en standaarden, zoals ISO 45001, moedigen een uitgebreidere aanpak zoals LOTOTO aan om risico’s verder te minimaliseren.

Wat zegt de wet?

  • Europese Unie: De Europese Machinerichtlijn (2006/42/EG) en de Arbeidsomstandighedenwet verplichten werkgevers om machines veilig te maken tijdens onderhoud. LOTO wordt beschouwd als een minimale vereiste, maar de richtlijn stelt ook dat risico’s volledig moeten worden geëlimineerd. Hoewel de Try Out-stap niet expliciet verplicht is, wordt deze aanbevolen als onderdeel van een robuuste risico-evaluatie.
  • België: De Codex over het welzijn op het werk schrijft voor dat energiebronnen moeten worden uitgeschakeld en veiliggesteld tijdens onderhoud. LOTO is hier een verplicht basisprincipe, terwijl de Try Out-stap wordt aangemoedigd als beste praktijk om te voldoen aan de algemene zorgplicht.
  • Internationale normen: ISO 45001 vereist dat organisaties procedures implementeren om risico’s te minimaliseren. LOTOTO wordt gezien als een geavanceerde methode om aan deze norm te voldoen, hoewel de exacte implementatie kan variëren afhankelijk van de risicoanalyse.
  • Verenigde Staten: OSHA Standard 1910.147 verplicht specifiek het gebruik van LOTO bij onderhoudswerkzaamheden aan machines. De Try Out-stap wordt aanbevolen als onderdeel van de standaard, maar is niet altijd expliciet verplicht. Toch kan het ontbreken ervan als nalatigheid worden beschouwd in geval van een incident.

Hoe implementeer je LOTOTO?

De implementatie van LOTOTO vergt extra aandacht voor detail, training en controlemechanismen. Volg deze stappen voor een succesvolle integratie:

  1. Identificeer alle energiebronnen: Zorg voor een complete inventaris van machines en hun energiebronnen.
  2. Stel specifieke procedures op: Beschrijf stap voor stap hoe Lock Out, Tag Out en Try Out worden uitgevoerd.
  3. Investeer in geschikte apparatuur: Zorg voor duurzame sloten, duidelijke tags en hulpmiddelen voor het testen van isolatie.
  4. Train je medewerkers: Laat hen niet alleen LOTO, maar ook het belang van de Try Out begrijpen.
  5. Evalueer en verbeter: Voer regelmatig audits uit om zeker te zijn dat procedures correct worden gevolgd en effectief blijven.
Meer lezen over veiligheid?

BEMAS Corporate Sponsors